Engelen! Die schattige kleine gevleugelde baby's op renaissanceschilderijen! Die genderfluïde mensen die de toppen van kerstbomen versieren! Die charmante sterren van Goede voortekenen ! Ze zijn volkomen accuraat over hoe engelen in de Bijbel verschenen, toch?
Rechts … ?
Wees niet bang? Ik ben heel bang. Ik was onlangs aan het surfen op internet en ik vond een aantal afbeeldingen van Bijbels accurate engelen die allesbehalve engelachtig zijn! Vlammende wielen bedekt met ogen! Vierkoppige gevederde monsters! Wat is er in hemelsnaam aan de hand!? Waar kwam al deze goddelijke verschrikking vandaan? Nu weet ik waarom engelen in de Bijbel zeggen dat je niet bang moet zijn voordat je aan die herders verschijnt om de geboorte van Jezus aan te kondigen. Deze gasten zijn angstaanjagend.
Maar waar kwam dit idee van bijbels nauwkeurige engelen vandaan? Daarvoor moeten we ons wenden tot het boek Ezechiël in de Bijbel. Het verhaal gaat dat deze profeet Ezechiël aan het chillen was bij de rivier de Kebar toen BAM – God hem in het gezicht sloeg met een visioen van hemelse wezens. De auteur van het boek Ezechiël beschrijft twee verschillende soorten hemelse wezens. Eén soort beschrijft hij als vier hoofden die naar de vier windrichtingen gericht zijn: de kop van een leeuw, een adelaar, een os en een mens. Deze wezens hebben ook vier vleugels en hun vele hoofden groeien uit één enkel lichaam dat eindigt in één voet. En als ze vliegen, draaien ze niet. Waarom? Dat is niet nodig! Ze kijken alle kanten tegelijk op! Bizar!
Ondertussen zijn er rond de wagen van God brandende, wielachtige dingen die schijnen met een edelsteenachtige schittering. En deze wielen zijn bedekt met gekke ogen! En daarna hoort Ezechiël de stem van God spreken. Deze vliegende kerels moeten engelen zijn, toch? Aankondiging van Gods dramatische intrede in het Oude Testament? Volgens vroegchristelijke geleerden is dat een ja.
Er was een kerel genaamd Pseudo-Dionysius de Areopagiet die in de 5e of 6e eeuw leefde en een beetje een obsessie had met engelen. Hij schreef een boek genaamd Van de hemelse hiërarchie (De hemelse hiërarchie) die engelen in negen verschillende typen of koren categoriseerde: engelen, aartsengelen, vorstendommen, machten, deugden, heerschappijen, tronen, cherubijnen en ten slotte serafijnen. Ik ga niet ingaan op alle verschillende onderscheidingen tussen engelen, maar de hemelse wezens die in het boek Ezechiël worden beschreven, vallen respectievelijk in de categorieën Cherubijnen en Tronen.
De Cherubijnen zijn wezens met vier gezichten en vier vleugels die op één been rondzweven. Ze zijn een van de hoogste engelenkoren, op de tweede na de Serafijnen, die Heilig, Heilig, Heilig zingen rond de troon van God. De Tronen (ook bekend als Ophanim) zijn de brandende wielen bedekt met ogen, en staan een graad lager gerangschikt dan de Cherubijnen. Men dacht dat de Ophanim, Cherubijnen en Serafijnen de heiligste en machtigste engelen waren, en daarom het minst op mensen leken. Middeleeuwse religieuze geleerden waren eveneens geobsedeerd door de hemelbewoners en accepteerden deze categorisering al snel als dogma.
Het zijn dus engelen. Zaak gesloten, toch?
Hoewel de Tronen en Cherubijnen in de eeuwen nadat de Bijbel werd geschreven als engelen werden gecategoriseerd, is het in het geheel niet juist om deze engelen Bijbels accuraat te noemen. Door de hele Bijbel heen worden engelen malakim genoemd, een woord dat boodschappers betekent. Het is een functietitel en geen soort wezen. In feite is het woord engel afgeleid van het Griekse woord angelos, wat ook boodschapper betekent. Zowel menselijke als goddelijke wezens worden in de hele Bijbel malakim genoemd. De goddelijke boodschappers die deze titel dragen, worden echter op een heel bijzondere, heel menselijke manier beschreven. Hemelse malakim, of engelen, worden in de Bijbel afgebeeld als mannelijke mensen. Hoe saai, toch? Een bijbelgetrouwe engel zou er in dit geval uitzien als een kerel, een gewone kerel. Wat betreft de hemelse wezens bedekt met vleugels en ogen uit Ezechiël? Ze worden nooit malakim genoemd, wat betekent dat de auteurs van de Bijbel hen helemaal niet als engelen beschouwden, maar eerder als een ander soort hemelse bewoner.
Dus waar kwam de verwarring vandaan?
Van Pseudo-Dyonisus, wie nog meer? Hij redeneerde dat alle hemelse bewoners boodschappers of malakim zijn, omdat ze allemaal onder de instructies van God moeten opereren. De engelen in het hoogste engelenkoor (serafijnen, cherubijnen en tronen) ontvangen directe boodschappen van God. Die engelen geven deze boodschappen vervolgens langs de goddelijke keten door aan het middelste koor (krachten, deugden, heerschappijen), die deze instructies vervolgens doorgeven aan het laagste koor (vorstendommen, aartsengelen, engelen). De Cherubijnen en Tronen in Ezechiël zijn slechts engelen vanuit een Pseudo-Dyonisiaans perspectief, niet vanuit een bijbels perspectief. Jammer, want brandende wielen bedekt met ogen zijn veel cooler dan gewone kerels.
(RomoloTavani/Getty Images)
