In de eerste scène van Magazijn , Cate Blanchetts titulaire personage Lydia Tár houdt een welsprekende en pretentieuze toespraak over haar meesterschap als dirigent. Tijd is het essentiële onderdeel van de interpretatie, zegt ze. Je kunt niet zonder mij beginnen. Ik zet de klok aan. Mijn linkerhand vormt, maar mijn rechterhand – de secondewijzer – markeert de tijd en beweegt deze vooruit.
Maar, zegt ze, in tegenstelling tot een klok stopt mijn secondewijzer soms, wat betekent dat de tijd stopt. De illusie is dat ik, net als jij, in realtime op het orkest reageer en de beslissing neem over het juiste moment om het ding opnieuw op te starten, te resetten, of de tijd helemaal uit het raam te gooien. De realiteit is dat ik vanaf het allereerste begin precies weet hoe laat het is en het exacte moment waarop jij en ik samen op onze bestemming zullen aankomen.
Lydia mag dan een begenadigd dirigent en muzikant zijn, maar ze is ook een seksueel roofdier en een pestkop, en gedurende de hele film beginnen haar misdaden haar in te halen, vooral haar rol in het tot zelfmoord drijven van haar beschermeling Krista. Er gebeurt zo veel in deze film dat er duizend gedachtestukjes voor nodig zijn om de diepte ervan echt te doorgronden, maar hier zal ik me concentreren op één element in de film: Lydia's overmoed die denkt dat ze haar eigen verhaal op dezelfde manier kan beheersen als zij. tijd in een optreden. Er is een klein detail aan het einde, dat ik oorspronkelijk heb gemist, dat Lydia’s controle over de tijd voorgoed lijkt te vernietigen.
Lydia verliest de controle over haar verhaal
(Focusfuncties)
Lydia geniet niet alleen van haar controle over muziek, maar ook van haar controle over andere mensen. Ze houdt Francesca aan het lijntje, maar geeft haar door voor de functie van assistent-dirigent. Ze bouwt haar carrière op vanuit een inheemse gemeenschap in Peru zonder de indruk te hebben dat ze ooit iets aan hen teruggeeft. Ze achtervolgt jongere vrouwen voor seksuele gunsten, en gooit ze vervolgens overboord als ze ongemakkelijk worden.
Naarmate de film vordert, gebeuren er echter een aantal griezelige dingen met Lydia. Ze hoort geschreeuw in het park terwijl ze gaat joggen. Een mysterieus doolhofpatroon begint op te duiken. Als je heel goed kijkt, zie je het wat lijkt op Krista's geest zwevend in de hoeken van Lydia’s huis – en na één waarneming door Lydia’s piano verandert de camerahoek zodat je Lydia vanuit Krista’s gezichtspunt bekijkt. Op een gegeven moment begint Lydia’s metronoom helemaal vanzelf te gaan. Een onzichtbare kracht komt tussenbeide om de controle van haar af te pakken.
Het is veelbetekenend dat het surrealisme van het verhaal toeneemt wanneer Lydia Olga, de nieuwe celliste die ze probeert te verleiden, afzet bij Olga's flatgebouw. Dit is het moment waarop Lydia lijkt te besluiten dat ze eindelijk actie gaat ondernemen vanwege haar aantrekkingskracht op Olga. Olga verdwijnt het gebouw in en Lydia daalt af in een onheilspellend ogende kelder. Een onheilspellende zwarte hond gromt naar haar en ze vlucht de trap weer op, terwijl ze met haar gezicht op de stoep slaat.
Deze scène is het punt waarop de film hallucinogeen begint te worden. We krijgen enorme tijdsverschillen en niets lijkt meer logisch. Lydia wordt uit haar positie ontslagen, maar belandt op de een of andere manier backstage, zonder dat iemand haar tegenhoudt totdat ze de nieuwe dirigent van het podium duwt. Ze probeert een sekswerker in te huren, maar raakt in paniek als de vrouw, gemarkeerd met een 5 zoals de Mahler-symfonie waarvan Lydia droomde te dirigeren, haar uitdagend aanstaart. Het verhaal begint aan te voelen als een snelle en onsamenhangende koortsdroom, waardoor sommige critici zich afvragen of het een uitgebreide droomsequentie is.
Ik denk niet dat we het verhaal zo letterlijk hoeven te lezen om te zien wat er met Lydia gebeurt. Ze is de controle over haar eigen verhaal kwijt. Ze krijgt geen controle over Olga – of Francesca, of Sebastian, of wie dan ook die voorheen in haar ban was. De hand van iemand anders houdt het stokje vast.
En het komt allemaal tot een hoogtepunt in de slotscène.
De Monster Jager concert gaat niet alleen over statusverlies
(Focusfuncties)
In de slotscène dirigeert Lydia eindelijk een live optreden - het eerste dat we in de film zien. Ze stapt het podium op, heft theatraal haar armen op en wacht terwijl gigantische schermen achter het orkest neerdalen. Terwijl ze beginnen te spelen, zien we dat ze bij een videogameconcert is en de muziek uitvoert Monster Jager voor fans in cosplay.
Toen ik de film zag, las ik die scène als een eenvoudig statusverlies. De wereldberoemde leider van de Berliner Philharmoniker, gereduceerd tot optreden voor... uhm! – nerds? Ondenkbaar! Dan is er nog het racisme van Lydia: net toen ze haar carrière begon met veldwerk in Peru, en in haar werk zwaar leunt op de joodse theologie, ondanks dat ze niet joods is, reist ze naar Zuidoost-Azië om haar carrière nieuw leven in te blazen. Haar interacties met mensen die minder krachtig zijn dan zij, zijn altijd een manier om nog meer macht te verwerven. Scenarioschrijver Carol Grant legt het uit in deze Twitter-thread:
https://twitter.com/carolaverygrant/status/1633181074754002944Maar dat is niet het enige wat er in de slotscène gebeurt. Op het podium krijgt Lydia een koptelefoon overhandigd, die ze opzet voordat de muziek begint. De koptelefoon trok mijn aandacht, omdat ik me herinnerde dat ik een foto had gezien van de dirigent van de Legende van Zelda: Symfonie van de Godinnen toeren terwijl je ze draagt. Waarom droegen dirigenten van videogameorkesten een koptelefoon? Ik heb nooit de moeite genomen om erachter te komen.
Gelukkig wisten fans van videogames op Twitter precies wat er in de film aan de hand was. Ze realiseerden zich meteen dat Lydia tijdens het concert naar een clicktrack luistert, of een metronoom die dirigenten helpt de muziek van het orkest te synchroniseren met de video die achter hen wordt afgespeeld.
En ze heeft geen controle, de hoofdtelefoon speelt aan het einde een kliktrack af, zodat ze moet synchroniseren met de video. Geen kracht, geen controle over het tempo.
— ajs (@ajsstormchaser) 6 maart 2023
Tijd in Magazijn , is een krachtige metafoor voor Lydia’s controle over de wereld om haar heen – haar artiesten, haar donateurs, haar bewonderaars en haar doelwitten. Het is passend dat ze uiteindelijk wordt gereduceerd tot een menselijke metronoom. Ze is niet langer de virtuoos die tijd en lot in de palm van haar hand vormgeeft. In plaats daarvan is ze een machteloze volgeling, die meedrijft in hun stromingen en draaikolken terwijl een wraakzuchtige geest toekijkt.
(uitgelichte afbeelding: Focusfuncties)
